Ο Αρλεκίνος στους πίνακες ζωγραφικής
Ο Αρλεκίνος! Ο περίφημος καλλιτέχνης, ο υπηρέτης της ιταλικής Commedia dell’ Arte, ο “μικρός διάβολος” όπως σημαίνει το όνομά του, ο μοναχικός ήρωας με το χαρακτηριστικό καρό κοστούμι. Ο χρωματιστός αέρας που περιβάλλει το διάβα του.
Η μάσκα του Αρλεκίνου περιβάλλεται από μυστήριο. Αναφορές κάνουν λόγο για ανακάλυψη του ίδιου του Μιχαήλ Άγγελου ο οποίος την σχεδίασε εμπνεόμενος από τη μάσκα των αρχαίων σατύρων. Η μάσκα του Αρλεκίνου συμπεριφέρεται σαν… Μόνα Λίζα. Άλλες φορές δίνει την εντύπωση “διαβόλου”, άλλοτε κάποιου αφελούς. Στο θεατρικό σανίδι, ο Αρλεκίνος είναι μάλλον ένας αφελής υπηρέτης που συμβουλεύει τον κύριό του συνήθως λανθασμένα και αυτό τον οδηγεί σε προβλήματα. Η αγάπη του για την Κολομπίνα αποτελεί συχνό ελατήριο των πράξεών του. Περίπου τον 16ο αιώνα, ο χαρακτήρας της μάσκας του αποκτά περισσότερα στοιχεία “ευφυίας”, ζωντανεύει και εγκαταλείπει το παλιό αφελές της πρόσωπο. Αυτήν την περίοδο φαίνεται ότι αποκτά επίσης την χαρακτηριστική στολή του, το καπέλο του και το μπαστούνι, το περίφημο batocio. Η στολή του Αρλεκίνου, αυτή η ξεχωριστή patchwork δημιουργία, λέγεται ότι έγινε αρχικά από κερωμένο χαρτόνι που μάλιστα κάλυπτε ολόκληρο το πρόσωπό του ενώ αργότερα, η στολή χαμήλωσε ως το λαιμό και προστέθηκε μια δερμάτινη μάσκα μισού προσώπου. Η μάσκα του Αρλεκίνου πρέπει να αφήνει τα φρύδια ακάλυπτα δίνοντας την αίσθηση ενός ανακριτικού βλέμματος.
Κάποιοι τον συσχετίζουν ακόμα και με την περίφημη Κόλαση του Δάντη όπου κάποιος δαίμονας ονομάζεται Alichino ενώ υπογραμμίζουν την παλιά γαλλική λέξη για το φάντασμα (hellequin) καθώς και τη ρίζα της γερμανικής λέξης για την κόλαση (Hölle). Ο πάντα πεινασμένος και άφραγκος Αρλεκίνος, με τη στολή εξεγερμένου νέου της δεκαετίας του 60′ παραπέμπει σε έναν περιπλανώμενο νέο που γεύεται τη ζωή, εκτίθεται και διασκεδάζει, απομονώνεται και θλίβεται.
Πολλές ιστορίες και παραμύθια έχουν γραφτεί για τον Αρλεκίνο. Μια από τις πιο όμορφες είναι ο ομότιτλος (La nascita di Arlecchino) του Roberto Piumini σε εικονογράφηση Giovanni Manna που είχαμε την τύχη να διαβάσουμε πριν λίγα χρόνια και στην Ελλάδα. Σε αυτό ο συγγραφέας εξηγεί μέσα από μια πολύ όμορφη ιστορία τη γέννηση του Αρλεκίνου με τα γνωστά του χαρακτηριστικά.
Στην παρούσα ανάρτηση θα ξεναγηθούμε σε μερικούς από τους σημαντικότερους πίνακες ζωγραφικής που εμπνεύστηκαν ξακουστοί ζωγράφοι από τον διάσημο ηθοποιό του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης.
Πάμε…
Πάμε…