Παιδί και τηλεόραση- Οι κίνδυνοι και η αντιμετώπιση από τους γονείς

Τα ευρήματα που έχουμε από αρκετές μελέτες σε σχέση με το παιδί και την έκθεσή του στην τηλεόραση είναι αρκετά αποθαρρυντικά, είτε αυτά αφορούν παιδιά προσχολικής ηλικίας, είτε παιδιά σχολικής ηλικίας.

Οι επιπτώσεις που έχει συνολικά στην ανάπτυξη των παιδιών η τηλεόραση φαίνεται να είναι αρνητικές και ειδικότερα ως προς τη νοητική, τη συναισθηματική, την κοινωνική, αλλά και τη σωματική τους ανάπτυξη.

Στα παιδικά μάτια ο κόσμος της τηλεόρασης είναι ελκυστικός λόγω της αμεσότητας της εικόνας, των χρωμάτων, της δράσης και του ήχου.

 Ας δούμε λοιπόν συνοπτικά τις κυριότερες από τις αρνητικές επιπτώσεις της.

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

•  Πολλές φορές μετατρέπεται σε baby-sitter ή και παιδαγωγό, όταν οι γονείς είναι απασχολημένοι ή κουρασμένοι και δεν έχουν τη διάθεση να ασχοληθούν με τα παιδιά τους.

•  Το παιδί που αφιερώνει τις περισσότερες ώρες του μπροστά στην οθόνη της τηλεόρασης περιορίζει την κίνηση, το παιχνίδι και την επαφή με τους συνομηλίκους του.

•  Συχνά τα μεγαλύτερα παιδιά παραμελούν τα μαθήματά τους και κλείνονται στον εαυτό τους. Επιπλέον, τα παιδιά που τρώνε μπροστά στην τηλεόραση έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν παχυσαρκία, ενώ επηρεάζονται σημαντικά από τις διαφημίσεις ανθυγιεινών τροφών.

•  Δημιουργεί στα παιδιά μια πλασματική εικόνα της πραγματικότητας.

•  Οι πολλές ώρες θέασης μπορεί να οδηγήσουν τα παιδιά σε βραδύτερη κατανόηση του κόσμου γύρω τους. Μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα έδειξε ότι παιδιά Δημοτικού, τα οποία δεν εκτέθηκαν σε οποιαδήποτε μορφή τεχνολογίας για μία εβδομάδα, εμφάνισαν μεγαλύτερη κατανόηση στα ανθρώπινα συναισθήματα, από άλλα παιδιά που είχαν διαρκώς πρόσβαση σε κινητό, τηλεόραση και tablet.

Κάθε κανόνας όπως όλοι γνωρίζουμε έχει και τις εξαιρέσεις του. Η τηλεόραση έχει και ορισμένες θετικές επιδράσεις. Ας δούμε λοιπόν  συνοπτικά ποιες είναι αυτές.

ΘΕΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

•  Υπάρχουν ποιοτικές επιμορφωτικές εκπομπές και ενδιαφέροντα ντοκιμαντέρ που εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους και τους δημιουργούν κίνητρο για μάθηση.

•  Μέσω των παραπάνω εκπομπών τους δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσουν τον κόσμο, να διευρύνουν τα ενδιαφέροντά τους και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους.

Η ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

•  Τα παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας είναι φανατικοί υποστηρικτές της τηλεόρασης.

•  Τα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού συρρικνώνονται, γίνονται δυσδιάκριτα και συχνά αυξάνεται η επιθετικότητά τους.

•  Η συνεχής παρακολούθηση σκηνών βίας δημιουργεί εξοικείωση του παιδιού με τη βία.

•  Η επίδραση της τηλεόρασης στο παιδί εξαρτάται σημαντικά από τη στάση των γονιών και από το παράδειγμά τους.

•  Είναι σημαντικό λοιπόν οι γονείς να είναι ευαισθητοποιημένοι, με κριτική σκέψη και δυνατότητα επιλογής και να μην χρησιμοποιούν την τηλεόραση ως το μόνο μέσο ψυχαγωγίας και επικοινωνίας της οικογένειας με τα παιδιά.

ΤΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ

•  Να επιλέγουν μαζί με το παιδί τις εκπομπές που μπορεί να βλέπει.

•  Να παρακολουθούν τακτικά μαζί με τα παιδιά τηλεόραση, εξηγώντας τι απ’όλα αυτά που βλέπουν είναι αληθινό και τι ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας.

•  Μέχρι κάποια ηλικία, ο γονιός είναι εκείνος που θα πρέπει να καθορίζει ποια παιδικά προγράμματα είναι κατάλληλα για το παιδί του και ποια όχι.

•  Να προτείνονται στο παιδί και άλλες δραστηριότητες όπως να παίζει με τους φίλους του και να αθλείται.

•  Κανένα παιδί δεν προτιμά να βλέπει τηλεόραση αν υπάρχει η επιλογή της επαφής και της ποιοτικής συνδιαλλαγής με τους γονείς του.

•  Να μην τοποθετείται συσκευή τηλεόρασης στο παιδικό δωμάτιο.

•  Να μην υπόσχεστε στο παιδί ότι αν τελειώσει γρήγορα τα μαθήματά του, θα μπορέσει να δει τηλεόραση. Προτιμήστε κάποιο άλλο κίνητρο.

•  Να μην είναι η τηλεόραση διαρκώς ανοιχτή και να χρησιμοποιείται ως μοναδικό μέσο διασκέδασης της οικογένειας.

•  Να μην επιτρέπετε να ανοίγουν την τηλεόραση, όποτε το επιθυμούν τα παιδιά σας.

•  Να μην επιτρέπετε να βλέπουν προγράμματα που προορίζονται για ενηλίκους, όπως ταινίες βίας ή σεξουαλικού περιεχομένου.

•  Να ελέγχετε το περιεχόμενο των εκπομπών που παρακολουθούν τα παιδιά σας.

•  Συζητήστε μαζί τους για το τι τους έκανε εντύπωση και εντάξτε αυτές τις καταστάσεις σε συμβολικά παιχνίδια και παραμύθια (για παιδιά προσχολικής ηλικίας).

•  Μην επιτρέπετε την τηλεόραση πριν τον παιδικό σταθμό, το σχολείο, ή το πρωινό.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

•  Η πολύωρη επαφή των παιδιών με την τηλεόραση λειτουργεί αθροιστικά. Αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια την πιο αργή ανάπτυξη της ομιλίας και των γνωστικών τους ικανοτήτων και την ύπαρξη συμπτωμάτων όπως έλλειψη συγκέντρωσης, διάσπαση προσοχής και διαταραχών ύπνου.

•  Ακόμα και μέσω της τηλεόρασης μπορούμε να περάσουμε περισσότερο χρόνο με τα παιδιά μας. Για παράδειγμα, μπορούμε να μιλήσουμε με τα παιδιά σχετικά με το ποια προγράμματα και γιατί τους αρέσουν, και αντιστρόφως και ακόμη και να επιλέξουμε ποιο πρόγραμμα θέλουν να δουν. Επίσης, ακόμα καλύτερο είναι να τα βοηθήσουμε να αναπτύξουν μια κριτική στάση απέναντι στην τηλεόραση, να μάθουν να αξιολογούν, να ερμηνεύουν και να επικρίνουν ή να επιδοκιμάζουν τα προγράμματα που βλέπουν.

•  Όλες οι έρευνες που έχουν γίνει για τα μικρά παιδιά  και την τηλεόραση έχουν δείξει ότι η τηλεόραση δεν ωφελεί τα παιδιά πριν από την ηλικία των τριών.

                                                                                                                              Ιωάννης Κυργιόπουλος

                                                                                                                  Ψυχολόγος (Msc Σχολικής Ψυχολογίας)

                                                                                                                    πηγή: www.elniplex.com