Τα μυστικά για μία ωραία σχολική χρονιά!

Η επιστροφή στο σχολείο σηματοδοτεί την έναρξη κάτι «νέου». Το παιδί απομακρύνεται από το ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον και ταυτόχρονα εκτίθεται σε καινούρια και άγνωστα ερεθίσματα όπως μία καινούρια τάξη ή ένα νέος δάσκαλος. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στα νέα αυτά δεδομένα. Πώς μπορούμε λοιπόν να κάνουμε ομαλή αυτή τη μετάβαση;

Η επιστροφή στο σχολείο τυπικά είναι μία στιγμή που όλοι, μικροί και μεγάλοι, περιμένουν με μεγάλη ανυπομονησία. Η επιστροφή στο σχολείο σηματοδοτεί την έναρξη κάτι «νέου». Συνεπάγεται τη φυσική απομάκρυνση του παιδιού από το ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον, καθώς επίσης και την ταυτόχρονη έκθεση του σε καινούρια και άγνωστα ερεθίσματα: καινούρια τάξη, καινούριοι συμμαθητές, καινούριος δάσκαλος και φυσικά καινούριες γνωστικές απαιτήσεις. Ωστόσο, αυτή η μετάβαση από κάτι «ασφαλές» σε κάτι «μη-γνωστό», αν και συναρπαστική, μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για μια μεγάλη μερίδα παιδιών που βιώνουν άγχος, στρες ή που παρουσιάζουν διαταραχές στην ομιλία τους, μαθησιακές δυσκολίες, διάσπαση προσοχής κ.τ.λ. Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Αυτή η μεταβατική περίοδος μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή ακόμη και μήνες. Πώς μπορούμε λοιπόν να κάνουμε ομαλή αυτή τη μετάβαση; Οι ακόλουθες συμβουλές μπορεί να αποδειχθούν ιδιαίτερα βοηθητικές τόσο για το παιδί όσο και για όλη την οικογένεια.

Πριν την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς

    Για τους γονείς…Δύο εβδομάδες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς εφαρμόστε το καινούριο ωράριο ύπνου που τόσο ανάγκη θα έχει το παιδί σας προκειμένου ν” ανταπεξέλθει στο καινούριο σχολικό πρόγραμμα.
    Αν το παιδί σας ξεκινάει φέτος τη σχολική του σταδιοδρομία, συζητήστε μαζί του για το πώς θα είναι το «καινούριο» σχολείο. Φέρτε το σ” επαφή με μεγαλύτερα παιδιά έτσι ώστε να ακούσει τις δικές τους εμπειρίες. Επισκεφτείτε το σχολείο πριν ξεκινήσει και, αν είναι εφικτό, κάντε μία βόλτα στους εσωτερικούς του χώρους ή ακόμα ζητήστε να έχετε μία πρώτη γνωριμία με τον δάσκαλο του παιδιού σας προκειμένου να νιώσει πιο άνετα με το καινούριο εκπαιδευτικό περιβάλλον
    Συζητήστε με το παιδί σας πώς νιώθει για το σχολείο. Μην αρκείστε σε μονολεκτικές απαντήσεις. Προσπαθήστε να καταλάβετε τί πραγματικά πιστεύει και τί πραγματικά αισθάνεται για το σχολείο. Συζητήστε όσο περισσότερο μπορείτε για τους φίλους που θα συναντήσει και για τις καινούριες του συναναστροφές. Μιλήστε του μ” ενθουσιασμό για το καινούριο του ξεκίνημα.
    Κάντε το άγνωστο, γνωστό…Απαντήστε τις ερωτήσεις του παιδιού σας με ειλικρίνεια και δώστε του να καταλάβει ότι το σχολείο είναι μία μικρή κοινωνία μέσα στην οποία θα βιώσει όλα τα συναισθήματα: τη χαρά, τη λύπη, τη αδικία κ.τ.λ. Μάθετέ του να εμπιστεύεται τους άλλους, αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό θα παρέχει σ” εσάς και στο παιδί σας μία μοναδική αίσθηση ελευθερίας
    Για το σπίτι….Είναι σημαντικό να προετοιμάσετε το δωμάτιο του παιδιού σας για την τρέχουσα σχολική χρονιά. Ένα σωστά οργανωμένο δωμάτιο μπορεί ν” αποδειχθεί ιδιαίτερα βοηθητικό για όλα τα παιδιά. Οι γονείς πρέπει πάντα να θυμούνται ότι το παιδικό δωμάτιο είναι μεν μέρος του σπιτιού, εντούτοις είναι και ο προσωπικός του χώρος. Επιτρέψετε στο παιδί σας να το διακοσμήσει όπως επιθυμεί. Δώστε έμφαση στον σωστό φωτισμό και στην ησυχία. Φροντίστε κάθε μέρος του δωματίου να έχει διαφορετική λειτουργία, όπως ακριβώς γίνεται στα νηπιαγωγεία: Ο χώρος του παιχνιδιού, ο χώρος της μελέτης, ο χώρος της σάκας, ο χώρος για να κρεμάει τα ρούχα κ.τ.λ. Όταν το δωμάτιο είναι τακτοποιημένο, φωτογραφίστε το και τοιχοκολλήστε τις φωτογραφίες στο δωμάτιο. Ζητήστε από το παιδί σας να προσπαθεί το δωμάτιο του να είναι ακριβώς όπως στις φωτογραφίες
    Για την ασφάλεια….Δώστε έμφαση στο θέμα της ασφάλειας. Αν το παιδί σας είναι μεγάλο, μάθετέ το να πηγαίνει σχολείο πάντα συνοδευόμενο από κάποιο φίλο του, καθώς επίσης και ν” ακολουθεί μία συγκεκριμένη διαδρομή. Αν κάποιος το παρενοχλήσει, ή το κάνει να φοβηθεί, ή να νιώσει περίεργα, θα πρέπει να απομακρύνεται από το συγκεκριμένο πρόσωπο. Μάθετε στο παιδί σας να μην παίρνει δώρα ή χρήματα από αγνώστους, μάθετέ το να λέει όχι
    Για την οργάνωση….Λαμβάνοντας υπ” όψιν ότι ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών παρουσιάζουν οργανωτικές δυσκολίες είναι σημαντικό να τα βοηθήσουμε ν” αποκτήσουν μια «επαρκή εσωτερική δομή». Με τον όρο οργανωτικές δυσκολίες εννοούμε τις δυσκολίες που αφορούν στην οργάνωση του χρόνου τους, στη φροντίδα των προσωπικών τους ειδών (χάνουν τις τσάντες τους, μπερδεύουν τα προσωπικά τους αντικείμενα με άλλων παιδιών, δεν βρίσκουν τις κασετίνες τους) και στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους. Οι δυσκολίες αυτές δεν είναι κάτι που γίνεται επίτηδες από μέρους των παιδιών. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται στήριξη, ενθάρρυνση αλλά και πρακτική βοήθεια. Τοποθετήστε λοιπόν ταμπέλες και ετικέτες στα πράγματα του παιδιού σας: τετράδια, ρούχα, κασετίνες, τάπερ φαγητού για να γίνει η ζωή τους πιο εύκολη!

Μετά την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς….

    Για τους γονείς…Εμπιστευθείτε το δάσκαλο του παιδιού σας από την πρώτη στιγμή. Αν το παιδί σας παρουσιάζει κάποιου είδους μαθησιακή δυσκολία, προετοιμάσετε τον όσο πιο καλά μπορείτε. Ενημερώστε τον για τις εκπαιδευτικές ανάγκες του παιδιού σας, προσκομίζοντας πιστοποιητικά από Δημόσιους και Ιδιωτικούς φορείς. Μ” αυτό τον τρόπο θα χτιστεί γρηγορότερα μία σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του δασκάλου, του γονιού και του παιδιού. Θα νιώσετε κι εσείς πολύ καλύτερα γνωρίζοντας ότι ο δάσκαλος γνωρίζει το προφίλ του παιδιού σας. Τώρα το παιδί σας βρίσκεται σε καλά χέρια. Κατά τη διάρκεια του χρόνου επιδιώκετε να τον συναντάτε και να επικοινωνείτε μαζί του για να ενημερώνεστε για την πρόοδο του παιδιού σας. Να θυμάστε ότι ο δάσκαλος είναι ένας άνθρωπος που πραγματικά θέλει να βοηθήσει το παιδί σας, αλλά θέλει πρώτα τη δική σας βοήθεια.
    Την πρώτη μέρα σχολείου συμπεριφερθείτε όσο πιο φυσιολογικά μπορείτε έτσι ώστε να μην ενισχύσετε τη νευρικότητα που, ενδεχομένως, το παιδί σας να αισθάνεται. Μια αγκαλιά, ένα χαμόγελο και ένα φιλί φτάνουν και περισσεύουν για να νιώσει το παιδί σας την απαιτούμενη ασφάλεια
    Συζητήστε με το παιδί σας όταν επιστρέφει από το σχολείο όσο πιο πολύ μπορείτε. Ρωτήστε το πώς είναι η καινούρια τάξη του, πού βρίσκεται το θρανίο του, ποιοί κάθονται κοντά του, ποιοί είναι οι καινούργιοι φίλοι του, τί του άρεσε περισσότερο από την πρώτη σχολική μέρα αλλά και τί του άρεσε λιγότερο. Προσπαθήστε αυτού του είδος τη συζήτηση να τη διατηρήσετε καθ” όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Έτσι αν κάποια μέρα επιστρέψει στενοχωρημένο, ή θυμωμένο, καθρεφτίστε του τα συναισθήματά του, το πώς είναι και συζητήστε μαζί του πιθανές λύσεις και πιθανές εναλλακτικές συμπεριφορές. Ακόμη και όταν το παιδί σας αρνείται να μιλήσει, σεβαστείτε την επιθυμία του αλλά πάντα να του υπενθυμίζετε ότι εσείς είσαστε εδώ για αυτόν. Να θυμάστε ότι τα παιδιά συχνά χρειάζονται καθοδήγηση για να κάνουν το πρώτο βήμα. Αν πάλι το παιδί σας επιστρέψει κάποια μέρα από το σχολείο λέγοντας «δεν μ” αρέσει το σχολείο», αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το παιδί σας δυσκολεύεται να καταλάβει τί ακριβώς λέει η δασκάλα, ή ότι βαριέται κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Δηλώσεις όπως «δεν αγαπώ τους φίλους μου», μπορεί να σημαίνει ότι το παιδί σας νιώθει απομονωμένο αφού δεν το συναναστρέφονται οι συμμαθητές του ή να έχει δεχθεί μία μορφή επιθετικότητας,. Έτσι με την πάροδο του χρόνου θα «ανακαλύψετε» την προσωπική ρουτίνα του παιδιού σας και θα είσαστε σε θέση ν” αποκωδικοποιήσετε ευκολότερα τη συμπεριφορά του.

Τέλος, να θυμάστε πάντα ότι το κλειδί της επιτυχίας είναι η εμπιστοσύνη: εμπιστοσύνη στο δάσκαλο που θα αναλάβει το παιδί σας, εμπιστοσύνη στο ίδιο σας το παιδί και φυσικά εμπιστοσύνη στις ικανότητες σας ως γονείς και στη σχέση που χτίζετε με το παιδί.

Επιμέλεια άρθρου

Ανθής Μ. Κοκκώνη, Ειδική παιδαγωγός – Έλλη Μ. Κοκκώνη, Ειδική παιδαγωγός